نقشه عبارت است از تمام یا قسمتی از سطح زمین که به مقیاس مناسبی کوچک شده و به کمک علائم و نشانههایی روی سطحی مانند کاغذ اطلاعات لازم را در اختیار کارشناسان و فعالان معدنی قرار میدهد.
نقشهها از تنوع بسیاری برخوردارند. از جمله نقشههای جغرافیایی طبیعی یا سیاسی، آب و هواشناسی، توپوگرافی، زمین شناسی و مانند آن. از این میان نقشه زمین شناسی و توپوگرافی بیش از همه موارد برای زمین شناسان و معدنکاران بوده و استفاده از آن زمینه رشد اکتشافات معدنی را فراهم میآورد.
منحنیهای تراز
نقشههای توپوگرافی پستی و بلندیهای سطح زمین را توسط خطوطی به نام منحنی تراز یا منحنی میزان نشان میدهند. هر یک از این خطوط از به هم پیوستن نقاط هم ارتفاع در سطح زمین به وجود آمدهاند. در واقع منحنیهای تراز فصل مشترک سطح زمین با صفحات افقی فرضیاند.
منحنیهای تراز همواره بصورت خطوط بستهاند. البته بسته شدن منحنیها ممکن است در داخل یا خارج از نقشه صورت بگیرد. ارتفاع منحنیهای تراز از یک نقطه مبنا، که بهطور معمول سطح متوسط دریاهای آزاد است، تعیین میشود. در نقشههای توپوگرافی تهیه شده در کشور ما ارتفاع سطح آب در دهانه اروندرود، در محل برخورد با خلیجفارس (فاو)، به عنوان مبنا گرفته شده است. فاصله دو منحنی تراز مجاور هم، با توجه به مقیاس نقشه انتخاب میشود. این فواصل همواره اعدادی صحیحاند. برای اجتناب از شلوغی بیش از حد نقشه ارتفاع را برروی همه منحنیهای تراز نمینویسند، بلکه از هر چند منحنی یکی را پررنگتر میکشند و رقم مربوط به ارتفاع را روی آن درج میکنند. در این گونه نقشهها محل قله کوهها و برخی از نقاط معین دیگر را با نشانهای مشخص کرده و ارتفاع آن را کنارش مینویسند. در برخی از نقشهها به همراه منحنی تراز از روش سایه زدن نیز برای هر چه بهتر نشان دادن عوارض توپوگرافی کمک میگیرند.